Zaandijkerkerk – Zaandijk

De Zaandijkerkerk kent een bewogen geschiedenis. In 1640 werd begonnen met de bouw van de kerk. In mei 1878 werd deze door brand verwoest en is op de fundamenten een nieuwe kerk gebouwd. De kerk, reeds in verval, komt leeg te staan. In 2009 wordt de kerk benoemd tot gemeentelijk monument en zo voor sloop behoed. Eind 2012 wordt Nunc Architecten door Stadsherstel benaderd of we kunnen nadenken over een ontwerp waarbij de kerk in ere wordt hersteld én een nieuwe (woon)functie zal krijgen.

Voor ons is het helder: als deze kerk wordt gered door er woningen in te maken, moet er voor worden gezorgd dat de hoofdvorm van de kerk overal voelbaar blijft. Dit wordt bereikt door de woningen losjes als meubelstukken in de kerk te plaatsen, waarbij de hoofdassen van de kerk vrij blijven en deze assen te gebruiken zijn als gemeenschappelijke (verkeers-)ruimte. De bestaande kerkwanden en de dakspanten zijn zo altijd in het zicht. De smalle ruimten die overblijven benadrukken de indrukwekkende hoogte van de kerk.

Het verspringen van de volumes zorgt voor negen unieke woningen en geeft ruimte aan terrassen. De mahoniehouten trappen verwijzen naar oude preekgestoelten. De woningen zelf zijn juist kalm gehouden in grijswitte houten planken met grote verdiepingshoge ramen met uitzicht op de binnenplaats. De kerkwanden zijn behoudend gerestaureerd, van buiten hersteld en deels wit gepleisterd, van binnen vlak geschuurd maar verder onafgewerkt. De oude raamkozijnen zijn hersteld, maar het glas is niet opnieuw geplaatst, hier stroomt nu frisse lucht de kerk in. De nieuwe wanden van de woningen fungeren als thermische schil en de nieuwe ramen zijn achter de oorspronkelijke raamopeningen geplaatst. Op de begane grond bestonden in de bestaande kerkwand geen ramen. Er zijn hier alsnog sparingen gemaakt in lijn met de ramen erboven. Deze zijn afgewerkt met een zinken kader. In de consistorie is ruimte gemaakt voor twee, en in de kerk negen, appartementen. Door een zorgvuldige restauratie en het hernieuwde gebruik wordt een nieuw en passend hoofdstuk toegevoegd aan de rijke geschiedenis van de Zaandijkerkerk.