Jan Wilslezing 2025 door Berte Daan

Het nieuwe jaar is inspirerend gestart met de 25ste Jan Wilslezing, uitgesproken door landschapsarchitect Berte Daan. Berte onderzoekt in haar werk de relatie tussen bodem en plek en daagde ons uit om stil te staan bij de grond onder onze voeten. Wat zegt de bodem over ons? Hoe verhouden we ons ertoe? Is de bodem van ons allemaal of juist van niemand? Kunnen we ons thuis opnieuw definiëren? Berte liet zien hoe sterk verweven onze geschiedenis is met de bodem en hoe ze als inspiratiebron kan dienen voor duurzame en doordachte ontwerpen.

Berte constateerde dat de invloed van de bodem groter is dan we vaak denken. Alles om ons heen is historisch bepaald door de eigenschappen van de bodem. Nog steeds bepaalt de ondergrond, met de vele ruimteclaims door bijvoorbeeld leidingen, de inrichting bovengronds. Maar deze relatie tussen ons en onze ondergrond vraagt om meer bewustzijn. De bodem vertelt ons niet alleen waar we vandaan komen, maar ook waar we naartoe moeten. Daarvoor moeten we wel het systeemdenken, het vastleggen en vasthouden, afpellen.

Het systeem van vastleggen en vasthouden weerhoudt ons te kijken naar de andere lagen en vormen die in de bodem besloten liggen en nieuwe vormen van samenwerking te ontdekken. Misschien moeten we wel durven mee te bewegen, zoals je met een kind meegaat in zijn of haar ontwikkeling. Berte roept op om regels loslaten om te kunnen meebewegen en om op te ruimen, zodat de nieuwe generatie ruimte heeft om fouten te maken en om nieuwe goede ontwikkelingen te realiseren. Zo kunnen we ons verwonderen over wat kan ontstaan.

Na de lezing volgde een levendig nagesprek met de toehoorders uit de zaal. Is Berte optimistisch of pessimistisch over de toekomst? Wat betekent het loslaten van het huidige systeem voor onze droogmakerijen? Tijdens de borrel gingen de gesprekken door, al met al een mooie start van het jaar.

Berte Daan: “Laten we met de bodem omgaan als een kind laten opgroeien. Durven mee te veranderen”.

Berte Daan voert samen met stadssociologe/stedenbouwkundige Karin Peeters het bureau PeetersenDaan. Ze heeft een onderzoekende benadering en aandacht voor plekken. Binnen haar opgaven zijn locatiegebonden onderzoek (bodem/plek) en ruimtelijke ervaring op ooghoogte een belangrijk onderdeel van de werkwijze. Haar achtergrond in architectuur en leerschool in Zwitserland hebben daarbij een grote rol gespeeld.

Jan Wilslezing wordt jaarlijks georganiseerd tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst voor betrokkenen van MOOI Noord-Holland. Voor de lezing, vernoemd naar de Nederlandse architect Jan Wils, wordt ieder jaar een bevlogen spreker met actueel thema uitgenodigd. De voorgaande sprekers zijn:

2025 – Berte Daan: Een millimeter tijd
2024 – Lieke Jildou de Jong: Reis van Reboot
2023 – Tim van Hattum over een natuurlijke toekomst voor Nederland in 2120
2022 – Francesco Veenstra, Rijksbouwmeester
2020 – Esther Agricola over de transitie van de stad
2019 – De Stadsastronauten: van uitzicht naar inzicht
2018 – Wim Sinke en Dirk Sijmons over de opgave van de energietransitie
2017 – ir. Floris Alkemade, rijksbouwmeester
2016 – Melanie Schultz van Haegen, minister Infrastructuur en Milieu
2015 – Dirk Sijmons, Urban by nature
2014 – Paul de Ruiter, architect: Het gebouw als energiebron
2013 – Eric Luiten, na tien jaar Belvedere programma
2012 – Francine Houben, “Dutch mountains”
2011 – Rudy Stroink, C.O.A.C.H. bij TCN over “Leegstand en Herbestemming”
2010 – Cees van ’t Veen, directeur RCE over de Emancipatie van het Erfgoed
2009 – Han Hefting, Jan Kuiper, actuele ontwikkelingen en opgaven in het landelijk gebied NH
2008 – Marinke Steenhuis, promotieonderzoek stedenbouwkundige Pieter Verhagen
2007 – Rein Geurtsen, de betekenis van cultuurhistorie in het stedenbouwkundig ontwerp
2006 – Hans Ibelings, het neo-traditionalisme in architectuur
2005 – Pepijn Godefroy, ontwikkelingen in het buitengebied
2004 – Adriaan Geuze, de verschillen tussen Amsterdam en Rotterdam
2003 – Yttje Feddes, landschapsarchitect, Stelling A’dam
2002 – Peter Bitter, archeoloog over de ontwikkelingsgeschiedenis Alkmaar
2001 – Matthie Vermeulen over de restauratie van de Rijkswerf in Den Helder
2000 – Noud de Vreeze, studiereis Jemen