5.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder

Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 13 september 2021 vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2020. De belangrijkste uitkom­sten van dat gesprek zijn:

• De commissie is in 2020, maar ook recent ook bij andere zaken betrokken geweest dan alleen als adviseurs in de vergaderingen. Bijvoorbeeld bij het aanwijzen van nieuwe monumenten. Dit is een bredere trend, nu de bouwontwikkelingen en advisering steeds ingewikkelder wordt. De commissie krijgt zo een sterkere maatschappelijke rol te vervullen. Het feit dat de commissie onafhankelijk is draagt daar aan bij.
• Er is in Amstelveen een andere wind gaan waaien wat betreft monumenten. Er is steeds meer waardering voor monumenten. Maar aan de andere kant is er ook discussie over de wenselijkheid van monumenten en het maatschappelijk nut van de monumentencommissie. Met name worden de financiële belangen groter en eigenaren van nieuwe monumenten zijn niet altijd blij met de status. De gemeente zou daarom de commissie willen bevragen bij lastige zaken, maar ook willen inzetten om de positieve kanten van monumenten aan te tonen. Zo wil de gemeente in de toekomst bijeenkomsten organiseren met de commissie en andere experts om zowel de gemeenteraad als inwoners te informeren en te betrekken bij wat er gebeurt rond erfgoed in de gemeente.
• De gemeente bereid de nieuwe Gemeentelijke Adviescommissie voor. Naar verwachting zal dat de monumentencommissie worden, aangevuld met de stadsbouwmeester. De verordening daarvoor wordt binnenkort aangeboden.

5.2 Overige aanbevelingen door de commissie

De Monumentencommissie Amstelveen doet – vanuit haar ervaringen en inzichten – nog de volgende aanbevelingen:

• De commissie ziet een kans voor de gemeente Amstelveen om bij de sloop van monumenten, historische delen te behouden of her te gebruiken. Zo is in 2020 een monumentaal viaduct van de beroemde Amsterdamse School architect Piet Kramer gesloopt ten behoeve van de verbreding van de A9. Deze brug was voorzien van een bijzondere monumentale sculpturaliteit en zeldzaam smeedijzerwerk. Er is bij de herbouw gekozen voor een ontwerp in de geest van de Amsterdamse School, als verwijzing naar het monumentale ontwerp. Er is echter helaas niet gekozen om de brug simpelweg te verbreden met behoud van het oorspronkelijke ontwerp, noch is gekozen om de monumentale onderdelen te behouden en hier of elders te hergebruiken, hoewel hier voldoende mogelijkheden toe waren en de commissie op deze mogelijkheden heeft gewezen. In de ogen van de commissie is dit een gemiste kans om het monument geheel of deels te behouden.
• In de nieuwe gemeentelijke instrumenten – de omgevingsvisie en het omgevingsplan – is het van belang ook nieuwe kaders, doelen en regels te ontwikkelen die passen bij de geest van de nieuwe wet. Meer uitnodigend, voorwaardenstellend en meer gericht op het bereiken van doelen dan op het al te gedetailleerd regelen. Dit vergt vanaf het eerste begin betrokkenheid van de ontwerpende disciplines en de inzet van vakkennis op het gebied van ruimtelijke kwaliteit en erfgoed.
• Vóór de invoeringsdatum van de Omgevingswet zal de gemeenteraad een gemeentelijke adviescommissie moeten instellen. Deze gemeentelijke adviescommissie zal de opvolger worden van de bestaande adviescommissies voor welstand en monumenten. Wij hebben in 2020 uw gemeente op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen en voeren op dit moment gesprekken aan de hand van de modelverordening van de VNG en de daarbij behorende handleiding voor het gemeentelijke adviesstelsel.
• Uw adviescommissie en uw medewerkers die zich bezighouden met cultuurhistorie en erfgoed kunnen gebruik maken van de diensten van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. Het Steunpunt is door provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ingesteld om gemeenten te ondersteunen bij alle erfgoed-gerelateerde zaken. Er speelt op dit moment veel als het gaat om de verankering van erfgoed in het toekomstig omgevingsbeleid en dit vergt veel van de erfgoedspecialisten bij gemeenten. Daarnaast spelen er ook andere actuele thema’s in de erfgoedwereld, zoals duurzaamheid, participatie en gevolgen van de coronacrisis voor erfgoedinstellingen. Het Steunpunt kan hierover adviseren en kennis bieden

5.3 Tot slot

Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de Monumentencommissie Amstelveen, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over goede omgevingskwaliteit binnen uw gemeente. Dit is een doel waar wij ons graag voor inzetten en aan bijdragen. We doen dat zoveel mogelijk in het openbaar en in dialoog met betrokkenen.

De plannen in dit jaarverslag zijn slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie dit jaar heeft mogen adviseren. Wij nodigen u van harte uit om in 2021 (digitaal) bij ons binnen te lopen en zelf te ervaren hoe boeiend en genuanceerd de advisering over omgevingskwaliteit is.