4.1 Cijfers

De ARK Haarlem a.i. heeft vanaf 1 april 2020 advies uitgebracht over ca. 77 aanvragen. In verband met plannen die meerdere behandelingen nodig hadden, was het totaal aantal planbehandelingen ca. 165.

Ca. 19 plannen hadden betrekking op de aanvraag voor een Omgevingsvergunning. Bij ca. 10 aanvragen ging het om nieuwbouwprojecten. Zoals de bouw voor 32 woningen op het vm. Tjadenterrein en de appartementencomplexen aan de Schalkwijkerstraat (17 woningen) en in de Gonnetbuurt, waar sprake is van een diversiteit aan 84 woningen.

Het aantal plannen dat als vooroverleg werd voorgelegd is 53, waarvan ca. 10 erfgoed adviezen.

De ARK Haarlem a.i. is bij ca. 15 plannen ingezet als klankbord voor grote en beeldbepalende ruimtelijke ontwikkelingen, beeldkwaliteit plannen en cultuurhistorische opgaven binnen de gemeente.

De adviezen zijn openbaar en worden uitgebracht aan het College van B&W. Door middel van afbeeldingen wordt in dit verslag een aantal opvallende plannen uit de ARK bijeenkomsten van 2020 toegelicht: voorbeeld stellende plannen van hoge kwaliteit, plannen waarbij de ARK een duidelijke rol heeft gespeeld of plannen met een interessant proces.

4.2 Adviezen ruimtelijke plannen

Op een bijzondere locatie in het Ripperdapark, ingeklemd tussen een rij van gemeentelijke monumenten wordt, door middel van een volumestudie een oplossing gezocht voor het vervangen van een garage door een meerlaags volume. Aangezien het hoofdvolume een asymmetrische villa betreft met een terugliggend linker bouwdeel wordt na overleg met de commissie gekozen voor een nieuw volume dat nauwgezet de historische vorm van het bestaande monument volgt en door middel van een eenlaags tussenlid wordt verbonden met de naastgelegen woning. Deze vormgeving versterkt het vrijstaande karakter van de villa en de nieuwe aanbouw vormt een logische geheel met de villa. Positieve bijkomstigheid is dat de zijgevel met blindnissen van de naastgelegen woning op deze manier zichtbaar kan blijven.

Ripperdapark bestaand

Ripperdapark vergund ontwerp

Ook bij de vergunning aanvraag voor nieuwbouw aan de Rijksstraatweg is het effect van welstand zichtbaar. Ter hoogte van nr. 174 wordt de straatgevel onderbroken door een parkeerterrein achter een hek, bestemd voor het stallen van occasions. Op deze locatie wordt nu een samengesteld blok met drie woonlagen ten behoeve van 17 appartementen voorgesteld. Het nieuwe volume is, qua maximum goot- en bouwhoogte in strijd met het bestemmingsplan. De stedenbouwkundige maakt bezwaar: door het steile langsdakvlak met de grote hoeveelheid dwarskappen ontstaat een massieve straatgevel van 11m. hoog. Na overleg met de commissie verandert het plan, de massa wordt opgeknipt en voorzien van twee doorlopende erkers aan de voorzijde. Het rechterdeel krijgt ‘hangende’ erkers op de verdieping. De bouwhoogte wordt verlaagd en de kap met dakkapellen wordt wat lager getrokken. Ook de materiaaltoepassing wordt aangepast. Door de houten gevel van de begane grond te onderbreken met metselwerk penanten zijn de verhoudingen in het gevelbeeld meer in evenwicht en is het geheel voldoende passend in de fijnmazigheid van de Rijksstraatweg.

Rijksstraatweg impressie massieve straatgevel

Rijksstraatweg impressie vergund ontwerp

4.3 Adviezen ruimtelijke plannen

In 2020 is de commissie ook betrokken geweest bij een aantal ruimtelijke plannen, zoals bij het nieuwe straatprofiel in de Gonnetbuurt. Het gebied is in transformatie van werk naar gemengd gebied met meer woningen en met autoluwe straten. Hierbij dient rekening gehouden te worden met klimaatadaptatie, mobiliteit van voetganger, fietser en auto, het parkeren en het plaatsen van objecten.

Ook bij het project Entree Oost is de commissie betrokken geweest bij de inrichting van de openbare ruimte. De nieuwbouwwijk ligt achter een stedelijke wand rondom een centrale vijver. Doordat de erfafscheidingen en schuurtjes opgenomen zijn in het plan is er veel aandacht voor de overgang tussen openbaar en privé. De inrichting oogt hierdoor zorgvuldig en volledig aldus de commissie.

Ontwikkelzones van Haarlem

Een lichtarchitect en de adviseurs erfgoed van de gemeente zijn bij de commissie aan tafel geschoven om een lichtvisie voor de Grote Markt toe te lichten. Uitgangspunt is om meer aandacht te vestigen op de omgeving en wildgroei van verlichting te voorkomen. Het is de bedoeling de gevelwanden meer te laten spreken waaraan de openbare verlichting ondergeschikt is. De commissie vindt de verschillende lichtniveaus voorstelbaar maar wijst op de mate van verlichting en daarbij op de keuze en bevestiging van de armaturen.

4.4 Kwaliteitsgesprekken, procesbegeleiding, beleidsontwikkeling

De adviseurs van MOOI Noord-Holland doen meer dan hun werk in de gemeentelijke adviescommissies. Wij ondersteunen vrijwel alle gemeenten in Noord-Holland bij het behoud en de ontwikkeling van omgevingskwaliteit.

4.5 Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland

Medewerkers en bestuurders van Noord-Hollandse gemeenten kunnen bij het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland terecht met vragen over alles wat met erfgoed en cultuurlandschap te maken heeft. Het Steunpunt is een samenwerking tussen MOOI Noord-Holland en Stichting NMF en wordt mogelijk gemaakt door provincie Noord-Holland en de RCE. Het Steunpunt organiseert diverse netwerk- en kennisbijeenkomsten door het jaar heen en levert informatie over erfgoed in de Omgevingswet en het landschaps- en erfgoedbeleid van diverse overheden. Ook kunnen gemeenten concrete zaken voordragen voor een expertmeeting, een onderzoek of als interessant voorbeeldproject op het gebied van duurzaamheid en herbestemming of het inpassen van zonnevelden in een kwetsbaar cultuurlandschap. Kijk voor inspiratie en voorbeelden eens op www.steunpunterfgoednh.nl. De Steunpunt-kaartviewer biedt een rijke bron aan informatie over allerlei erfgoedzaken, ook in uw gemeente.

De gemeente Haarlem heeft ook gebruik gemaakt van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland.

Jacoline Bijlsma, manager team erfgoed, is in februari aanwezig geweest bij de netwerkbijeenkomst. Edwin de Groot, inspecteur bouwtoezicht, en Irene Zandhuis, inspecteur, hebben zowel de masterclass gevelmetselwerk, voegwerk en natuursteen als de masterclass dakbedekking en goten, als de masterclass kozijnen, beglazing, houtrot en houtaantasters bijgewoond. Irene heeft ook deelgenomen aan de bijeenkomst van het erfgoedteam: archeologie in de Omgevingswet en Hugo Alefs, beleidsmedewerker erfgoed was aanwezig bij de masterclass erfgoed en de omgevingsvisie.

Netwerkbijeenkomst Alkmaar