– Effies gauw, gauw is an de skeet sturven! –

‘Haastige spoed is zelden goed’, zo blijkt ook weer hoe lyrisch de Westfriese taal is met een bijzondere eigen woordenschat. Nederland verandert snel door de energietransitie maar misschien nog wel meer door de bouwopgave van de komende 10 jaar waar in West-Nederland 1 miljoen nieuwe woningen moeten worden gerealiseerd. De commissie zag in 2020 het aantal aanvragen voor verbouw en nieuwbouw sterk toenemen wat deels door de pandemie en de gevolgen voor het thuiswerken verklaarbaar is maar ook door de krapte op de woningmarkt. Zo werden er dorps- en stadsuitbreidingen aan de commissie ter beoordeling voorgelegd en de voortvarendheid waarmee die projecten van de grond komen baart zorgen over het behoud van het open landschap.

Sinds 1996 is het percentage agrarisch gebied in Noord-Holland met zo’n 400 km2 afgenomen, zo’n 10% van de oppervlakte van de hele provincie. Maar daar blijft het niet bij.

De aanblik van het open landschap zal in Noord-Holland aanmerkelijk veranderen door een groeiende woningmarkt, grote datacenters en het energielandschap met windmolens en zonneweides. Dat vraagt om herwaardering van het begrip maakbaar landschap in Nederland. Wat in 1900 nog een lappendeken van kleine erven met keuterboeren was, is vrijwel overal in de provincie vervangen door productielandschap waarin de lange lijnen van bomensingels en doorzichten tussen de lintbebouwing een nieuwe kwaliteit opleverde. Het karakteristieke Hollandse landschap dat ieder jaar veel toeristen trekt zal opnieuw een belangrijke transformatie doormaken waarin naast de nodige woningbouw ook nieuwe natuur een plek moet krijgen. De afwegingen die daarbij een rol spelen vragen om een lange termijnvisie over een groter gebied dan alleen de gemeenten in West-Friesland. Het gaat om voortdurende afweging van belangen en daarvoor is nodig dat er voldoende tijd wordt gereserveerd om plannen gedegen voor te bereiden en individuele, soms tegenstrijdige claims op het open landschap steeds zorgvuldig op elkaar af te stemmen.

Nico Zimmermann, voorzitter commissie West-Friesland