5.1 Evaluatiegesprek portefeuillehouder

Als onafhankelijk adviseur dragen wij bij aan een goede omgevingskwaliteit in uw gemeente. Die zorg delen we samen met de initiatiefnemers en met u als gemeente. Elk jaar bespreken we tijdens een evaluatiegesprek met de portefeuillehouder de belangrijkste ontwikkelingen binnen uw gemeente en formuleren we aandachtspunten voor de toekomst. Op 24 juni 2021 vond dit jaarlijkse evaluatiegesprek plaats over het jaar 2020. De belangrijkste uitkomsten van dat gesprek zijn:

• De Nota Uiterlijk van Bouwwerken wordt besproken. Enerzijds ervaart de commissie het open karakter van de nota en het spreken in doelen als zeer prettig, anderzijds heeft zij soms behoefte aan enige houvast. Met name in het landelijk gebied merkt de commissie dat zij soms onvoldoende criteria in handen heeft doordat het landelijk gebied abstract en bondig omschreven is. Dit heeft met name betrekking op de ‘karakteristieken’ van het landelijk gebied, de nota legt niet uit wat deze karakteristieken dan precies zijn. Waar moet de commissie precies op letten als het gaat om traditionele bebouwing?
• De gemeente zou kunnen nadenken over welke sfeer zij in het landelijk gebied wil behouden. Eigentijdse bouwen in het landelijk gebied is zeker mogelijk, de commissie stelt daar dan wel hoge eisen aan om de kwaliteit omhoog te stuwen.
• Denk eens na over het onderwerp houtbouw, dit is een typisch Waterlandse aangelegenheid en past ook onder het speerpunt duurzaamheid. In het Waterlandse zou je net iets meer kunnen studeren op: wat bedoelen we precies met regionale identiteit? Juist in het Waterlandse wil je iets eigens. Hoe kunnen we dit in de nota laten landen?
• De commissie geeft aan dat zij het fijn vindt om te weten wanneer het college contrair gaat en om welke reden. De commissie wordt graag geïnformeerd over het collegebesluit.
• Ondanks het uitstel van de invoering van de Omgevingswet gaat de gemeente Waterland door met de voorbereidingen. Er wordt gewerkt aan de instelling van een integrale gemeentelijke adviescommissie met een breed takenpakket, in lijn met letter en geest van de omgevingswet. Er wordt gekeken naar samenstelling en takenpakket van de commissie, meer gericht op de advisering bij complexe, controversiële, ingrijpende en/of omvangrijke plannen, in een wat vroeger stadium van planontwikkeling. Dit als aanvulling op de ambtelijke toetsing en waar mogelijk ook in samenhang met de omgevingstafel. Deze aanpak is vergelijkbaar met de wijze waarop de meeste andere gemeenten in Noord-Holland dit nu invullen, aan de hand van de door de VNG uitgebrachte modelverordening voor de adviescommissie.

5.2 Overige aanbevelingen door de commissie

De Monumenten- en Welstandcommissie Waterland doet – vanuit haar ervaringen en inzichten – nog de volgende aanbevelingen:

• Op het perceel aan de Nieuwpoortslaan 49 in Monnickendam staat nu nog een stolpboerderij, deze zal gesloopt worden en plaats maken voor 14 eengezinswoningen en 9 appartementen. De commissie had graag gezien dat zij in een eerder stadium door RO betrokken was geworden in het overleg met de initiatiefnemer. Het is van belang dat voor nieuwe ontwikkelingen vroegtijdig overleg plaatsvindt. Op deze wijze is het mogelijk een breed gedragen planontwikkeling op gang te brengen.

• In de nieuwe gemeentelijke instrumenten – de omgevingsvisie en het omgevingsplan – is het van belang ook nieuwe kaders, doelen en regels te ontwikkelen die passen bij de geest van de nieuwe wet. Meer uitnodigend, voorwaarde stellend en meer gericht op het bereiken van doelen dan op het al te gedetailleerd regelen. Dit vergt vanaf het eerste begin betrokkenheid van de ontwerpende disciplines en de inzet van vakkennis op het gebied van ruimtelijke kwaliteit en erfgoed.

• Vóór de invoeringsdatum van de Omgevingswet zal de gemeenteraad een gemeentelijke adviescommissie moeten instellen. Deze gemeentelijke adviescommissie zal de opvolger worden van de bestaande adviescommissies voor welstand en monumenten. Wij hebben in 2020 uw gemeente op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen en voeren op dit moment gesprekken aan de hand van de modelverordening van de VNG en de daarbij behorende handleiding voor het gemeentelijke adviesstelsel.

• Uw adviescommissie en uw medewerkers die zich bezighouden met cultuurhistorie en erfgoed kunnen gebruik maken van de diensten van het Steunpunt Monumenten & Archeologie Noord-Holland. Het Steunpunt is door provincie Noord-Holland en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed ingesteld om gemeenten te ondersteunen bij alle erfgoed-gerelateerde zaken. Er speelt op dit moment veel als het gaat om de verankering van erfgoed in het toekomstig omgevingsbeleid en dit vergt veel van de erfgoedspecialisten bij gemeenten. Daarnaast spelen er ook andere actuele thema’s in de erfgoedwereld, zoals duurzaamheid, participatie en gevolgen van de coronacrisis voor erfgoedinstellingen. Het Steunpunt kan hierover adviseren en kennis bieden.

5.3 Tot slot

Met dit jaarverslag geven we inzicht in de manier waarop de Monumenten- en Welstandscommissie Waterland, aan de hand van de geldende beleidskaders, adviseert over goede omgevingskwaliteit binnen uw gemeente. Dit is een doel waar wij ons graag voor inzetten en aan bijdragen. We doen dat zoveel mogelijk in het openbaar en in dialoog met betrokkenen.

De plannen in dit jaarverslag zijn slechts een greep uit de vele en uiteenlopende plannen waarover de commissie dit jaar heeft mogen adviseren. Wij nodigen u van harte uit om in 2021 (digitaal) bij ons binnen te lopen en zelf te ervaren hoe boeiend en genuanceerd de advisering over omgevingskwaliteit is.