De Koepel – Haarlem

Het Rijksmonument De Koepel is open en teruggegeven aan de stad Haarlem

Renovatie/herbestemming van de voormalige Koepelgevangenis in Haarlem kende een lang en veel bewogen, maar succesvol traject. Stichting Panopticon wilde de Koepel ‘teruggeven’ aan de stad. De Stichting kwam met het idee de Koepel in te vullen met een mix van onderwijs, bedrijvigheid, cultuur en bioscoop. De bijgebouwen werden ingevuld met een boetiekhotel, een restaurant en woningbouw. Onder het motto ‘Open de Koepel’ is dit uiteindelijk gelukt. De vorm van het bestaande gebouw is leidend geweest voor het zoeken van de passende functies. Het monumentale gebouw is te allen tijde leidend. Hierdoor kan het ook zoveel als mogelijk in haar waarden gelaten worden en zo veilig worden gesteld voor toekomstige generaties. Functie volgt dus letterlijk de vorm. Het nieuwe gebruik heet niet voor niets ‘Open de Koepel’ en is drager van een complete gebiedsontwikkeling vlakbij het centrum van Haarlem, net over het Spaarne. De bouw en ontwikkelingskosten waren ca. 22 miljoen voor totaal ca. 10.000 m2. Het eigendom is een CV met participanten met een maatschappelijk rendement van 4% van tenminste 10 jaar. Daarnaast zijn ook de huurders / gebruikers vanaf de initiatieffase intensief betrokken. De Koepel is en wordt ook een belangrijk ankerpunt in de door de gemeente gewenste ambitie “Sprong over het Spaarne” waarbij de wijk stedenbouwkundig meer betrokken wordt bij de “oude stad”. Het vormt de spil van de ontwikkeling van het voormalige gevangenisterrein waarbij meer dan 250 studenten- en 100 sociale huurwoningen worden gerealiseerd. Met de onderwijsfunctie (University College) gaat ook een jarenlange wens van de gemeente Haarlem in vervulling om een hoger onderwijsinstelling in de stad te krijgen. Het voormalige gevangenisterrein en de voormalige gevangenis in het bijzonder zijn teruggegeven als publiek toegankelijke Huiskamer voor de stad. De renovatie laat ook zien dat het mogelijk is om met behoud van de monumentale waarden een Rijksmonument hoogwaardig te verduurzamen, waarbij het adagium dat “het Betere de vijand is van het Goede” leidend dient te zijn. De duurzaamheidsklasse is van G naar AS+++ gegaan. Open de Koepel ervaar je het best van binnenuit!