Duurzaam Zelfvoorzienend Pampus – Muiden

Forteiland Pampus is een kunstmatig eiland, dat eind van de negentiende eeuw werd aangelegd om Amsterdam te verdedigen vanaf de Zuiderzee. Ontworpen aan de tekentafel moest het als zelfvoorzienend eiland functioneren, dankzij allerhande innovaties en technieken. Als onderdeel van de Stelling van Amsterdam is Pampus sinds 1996 UNESCO-werelderfgoed. Stichting Forteiland Pampus werkt sinds de jaren ‘90 aan herstel en openstelling en trekt steeds meer bezoekers naar deze bijzondere plek (60.000 in 2023). Om het zelfvoorzienende karakter van het eiland te koesteren en tegelijk een rol van betekenis te spelen voor onze toekomst, is het erfgoed in 2023 volledig duurzaam (her)ontwikkeld. Pampus heeft zijn geschiedenis letterlijk herhaald door opnieuw, net als onze voorouders, te kijken naar hoe we met de lokale elementen en de beschikbare technieken van nu, het eiland zelfvoorzienend en nu ook duurzaam kunnen laten functioneren. Een ongelooflijk ingewikkelde opgave, niet alleen vanwege de UNESCO-status van het eiland, maar ook vanwege het Natura2000-gebied waarin Pampus gelegen is. De uitkomst is dat Pampus zijn zelfvoorzienende karakter heeft behouden en als circulair wereldje, helemaal op zichzelf, een voorbeeld is voor de wereld eromheen: Water wordt telkens lokaal gezuiverd uit het direct omgeven water van het IJmeer, dankzij oude en nieuwe technieken. Alle energie op het eiland wordt opgewekt uit de zon en de wind. En uit biovergisting, door alle GFE-afval van het eiland om te zetten in biogas. Van overtollige energie wordt groene waterstof gemaakt als wintervoorraad. En een smartgrid zorgt dat er permanent balans is tussen op energieopwekking en de energievraag. Dat alles is, na jaren van dialoog, zorgvuldig ingepast in de monumentale omgeving. Windmolens staan daar waar in de 19e eeuw ook een windrotor stond. De zonnepanelen liggen op de plek waar vroeger de steenkolen opgeslagen lagen. Zo verdekken ze alle onderliggende techniek en vertellen tegelijk hoe het eiland vroeger functioneerde. Of ze vormen het dak van de hernieuwde voormalige Bergloods van het eiland. Door al die subtiele inpassingen in deze kwetsbare omgeving is op een unieke manier de geschiedenis van Pampus letterlijk levend gehouden en wordt tegelijk nieuwe duurzame geschiedenis geschreven.